8 ontwerp
kijken
Zes weken lang zo geconcentreerd naar een stuk land kunnen kijken is verrijkend, je ziet meer: eenheden en bijzonderheden, de contrasten daartussen, grenzen en overgangen, kleur en texturen, alles komt scherper in beeld. En alles belicht door het verstrijken van de tijd.
Gedurende de dag en ook de weken zien we het landschap in detail en op hoofdlijnen veranderen; door de belichting van de zon, maar ook door het verschil in temperatuur, de kracht van de wind en de drukte of juist stilte van de vogels. Door de primitieve omstandigheden en de lange periode worden onze zintuigen flink aangesproken en komen ook de meer subtiele kwaliteiten in het zicht. Bijvoorbeeld als het waait en de avond valt, dan vormen de rommelige stroken gras heldere scherpe lijnen. Of tijdens de zinderende hitte rond het middaguur, dan worden de kronen van de bomen op de terrassen een zwevend vlak. En in de vroege ochtend maken de laag hangende nevels van de lange vallei een imposante rivier.
Ook ga je de meer onveranderlijke waarden herkennen zoals structuren en patronen van de terrassen die zijn omgeven door de stapelmuren. Maar ook lange en korte zichtlijnen met de daarbij de meer omsloten plekken en de relatie en maatverhoudingen tussen de plekken en het grotere geheel.
compositie
Al kijkend, pratend, schetsend en ook plantend zijn we op zoek naar de vormprincipes voor het beheer en ontwerp voor de toekomst. Welke interventies en veranderingen versterken de zichtbare en ook de nog verborgen kwaliteiten? En hoe voegen we op een vanzelfsprekende manier een nieuwe laag of een sterker karakter aan het gebied toe? We zien bijvoorbeeld dat door het weghalen van dode bomen, oud hout en het vrijmaken van rotsen en muurtjes al nieuwe verhoudingen ontstaan en temporiseren daarom dit nog wat. En we zien nog meer: de vijf olijventerrassen in ‘het beekdal’ verbinden ons land wat kwetsbaar met een ‘valleistrook’, die begint bovenaan de heuvel de Tremps en eindigt in het embalse van Caspe, een stuwmeer in de rivier de Guadalope.
De bomen bovenop de heuvels creëren beslotenheid en zijn als vorm enigszins onuitgesproken, de lange terrassen ten oosten van het huis zijn imposant en liggen er tegelijk verdwaald bij. En wat nu op de verschillende plekken en langs de wandeling, de juiste en belangrijkste zichtlijnen zijn, wat besloten is of juist meer open of wat heldere grenzen en zachte overgangen zijn en kunnen gaan worden, hoe ons deel van de vallei eigen wordt en tegelijk ook onderdeel van het grote geheel blijft? Dat weten we nog niet heel precies, we hebben geen haast.
In dit voorjaar hebben we de nieuwe bomen die we ook enigszins op geluk hebben gevonden, vrij intuïtief op en in verschillende eenheden geplant. In eenheden die aansluiten op de structuur en patronen van het terrein, of daarin juist nieuwe accenten maken. Het is experimenteren nu, ook omdat het nog ongewis is of de bomen aanslaan en hoe ze gaan groeien.
In deze heuvels komt bijna al het bouwmateriaal uit het landschap voort; stenen om muren, trappen en vloertjes te maken, het hout van de bomen voor daken en met de grond zelf kan je schuiven. Bij dit principe willen we zoveel als mogelijk blijven, omdat het mooi, eenvoudig en onderdeel van een kringloop kan zijn.
tijd en ruimte
In de ochtend komt de zon over de heuvel heen en duwt zacht en vloeiend de schaduw uit de vallei. Op dit tijdstip schittert in de verte in het oosten de maan in diep roze nog na van de nacht, daar waar uren later de de zon weer ondergaat. ‘s Nachts zijn de sterrenstelsels oneindig talrijk. De Melkweg, de Andromedanevel, Mars en Jupiter, ze laten zich vaak zien. En ja, de vliegtuigen naar de Costa’s trekken ook hier lange lijnen in de blauwe lucht. Naast onze vrienden en de bouwers waren de enige voorbijgangers twee kwebbelende mountainbikers (als ‘n zonnetje de door ons niet te nemen helling op fietsend) in de zes weken die we er woonden. Je voelt je verbonden met het heelal en tegelijk afgezonderd van alles en iedereen.
De ingrepen en interventies die wij doen in op het land voegen zich in een oud en voortdurend proces, de veranderingen zijn en zullen ook de toekomst langzaam gaan, er is geen reden tot haast of voor ingrijpende maatregelen. We bouwen rustig voort op dat wat door natuur en mens in eeuwen is gemaakt en na ons door diezelfde natuur en andere mensen weer op eigenwijze wordt voortgezet.
Het landschap dat ons vol omringt, de rust, eenvoud en trage tijd, dat maakt je stil, dan vallen woorden weg.